DAPHNE PROJECT Needs Assessment and Awareness Raising Programme for BULLYING in Schools

Το πρόγραμμα, πραγματοποιείται στην Ελλάδα (συντονίστρια χώρα) στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος DAPHNE ΙΙ 2006-2008 με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και διεξάγεται σε διακρατικό επίπεδο με τη συμμετοχή 3 ακόμα ευρωπαϊκών χωρών: της Γερμανίας, της Κύπρου και της Λιθουανίας. Η υλοποίηση του προγράμματος γίνεται από την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε), με το συντονισμό του Αν. Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής, Ιατρικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών, κ. Ι. Τσιάντη, και τη συγχρηματοδότηση του προγράμματος DAPHNE, για το χρονικό διάστημα 2006-2008.

Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού-θυματοποίησης από συμμαθητές τους.

Αναφορικά με την ελληνική πραγματικότητα, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι το πρόβλημα του εκφοβισμού- θυματοποίησης εμφανίζεται συστηματικά σε 1 στα 10 παιδιά.

Ο εκφοβισμός-θυματοποίηση (bullying) μαθητών από συμμαθητές τους αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εμφανίζεται κυρίως στο σχολείο με σοβαρές επιπτώσεις για τη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαδικασία της μάθησης.

Ο εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, όπως αποκλεισμός από την ομάδα (κοινωνικός εκφοβισμός), διάδοση φημών (λεκτικός εκφοβισμός), χτυπήματα (σωματικός εκφοβισμός).

Έχει παρατηρηθεί ότι οι γονείς δηλώνουν συνήθως άγνοια για το πρόβλημα και το συζητούν ελάχιστα με τα παιδιά τους.

Οι μαθητές συχνά νοιώθουν ότι η παρέμβαση κάποιου ενήλικα είναι σπάνια και αναποτελεσματική, ενώ πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για να εισπράξουν περισσότερη βία από τους συμμαθητές τους.

Ένα ποσοστό δασκάλων, όταν αντιλαμβάνονται περιστατικά εκφοβισμού-θυματοποίησης μεταξύ μαθητών, δυσκολεύονται να τα αντιμετωπίσουν, ενώ φαίνεται ότι δίνουν περισσότερη σημασία κυρίως στα περιστατικά που περιλαμβάνουν σωματική βία.

Οι γενικοί στόχοι του προγράμματος για τη χώρα μας είναι οι εξής:

• ΠΡΟΛΗΨΗ: Ο έγκαιρος εντοπισμός των περιπτώσεων εκφοβισμού-θυματοποίησης σε παιδιά καθώς και η εκτίμηση και καταγραφή των αναγκών αυτών των παιδιών και του σχολείου.
• ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ-ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: Η μείωση των παραγόντων κινδύνου για την εμφάνιση μορφών βίας και επιθετικότητας μεταξύ μαθητών στο σχολείο με την ανάπτυξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση του προβλήματος από τους μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.
• ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ: Ενημέρωση της ευρύτερης κοινότητας για τα ζητήματα του εκφοβισμού-θυματοποίησης.

Η εφαρμογή του Προγράμματος περιλαμβάνει:

• Διερεύνηση αναγκών σε σχολεία των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης ως εξής:
  • Με ποσοτική μελέτη, βάσει ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς για την καταγραφή των στάσεων, των αντιλήψεων και των πεποιθήσεων τους πάνω στο ζήτημα του εκφοβισμού-θυματοποίησης.
  • Με ποιοτική μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές και δασκάλους μέσω ομαδικά εστιασμένων συνεντεύξεων (focus groups).
• Παρέμβαση σε ομάδες μαθητών, δασκάλων και γονέων σε σχολεία των Αθηνών ως εξής:

• Τέσσερις συναντήσεις με ομάδες μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης Δημοτικών σχολείων. Στόχος των συναντήσεων είναι η έκφραση των συναισθημάτων των μαθητών γύρω από το φαινόμενο του εκφοβισμού-θυματοποίησης, καθώς και η ενίσχυση των δεξιοτήτων τους για τη δημιουργική αντιμετώπιση του στο σχολικό περιβάλλον.
• Τρεις συναντήσεις με ομάδες εκπαιδευτικών Δημοτικού σχολείου. Στόχος είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από το φαινόμενο και τους τρόπους αντιμετώπισής του.
• Δύο ενημερωτικές συναντήσεις με ομάδες γονέων των μαθητών.

Το Πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με: - την παραγωγή εγχειριδίου για δασκάλους και ειδικούς ψυχικής υγείας, το οποίο θα αφορά στην εφαρμογή ψυχοεκπαιδευτικής παρέμβασης στα σχολεία, -την παραγωγή φυλλαδίου με οδηγίες-συστάσεις για το φαινόμενο του εκφοβισμού-θυματοποίησης, - την έκθεση αποτελεσμάτων, καθώς και τη δημοσίευση άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά.

Παρουσιάσεις της μελέτης: 
3ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Παιδοψυχιατρικής, Πάτρα, 9-11 Νοεμβρίου, 2006, 
2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παιδοψυχιατρικής, Αθήνα, 8-10 Ιουνίου, 2007.

Ομάδα Συνεργατών στην Ελλάδα: 
Ερευνητικό Κέντρο Αθήνας: Τσιάντης, Ι., και Ασημόπουλος, Χ., Γιαννακοπούλου, Δ., Διαρεμέ, Σ., Κονίδα, Ε., Σιγάλα, Α., Σουμάκη, Ε., Χατζηπέμος, Θ. 
Ερευνητικό Κέντρο Θεσσαλονίκης: Mπίμπου, Ι.

Twitter